Als een duveltje uit een doosje!

Goede morgen zeg. Wat een binnenkomer had een van mijn favoriete columnisten in de ochtendkrant van 3 maart. Bert Wagendorp weet te melden dat “de partij die haar plannen niet wil laten doorrekenen heeft iets te verbergen”. Want ja het is weer campagnetijd. En dan mogen (en volgens Bert moeten) de planbureaus kritisch kijken naar wat het beleid van de campagnevoerders gaat berekenen. Nou hebben net we een jaar achter de rug waarin we kennis hebben kunnen nemen van het begrip “Exponentiele groei”. Dat zit niet in onze modellen. En als je met virussen te maken hebt is dat toch wel een gemis. Maar gelukkig is het voorspellen van menselijk gedrag eenvoudiger. We kunnen dan vooruit met de op lineaire leest geschoeide klimaatmodellen zoals die door de planbureaus worden gehanteerd. En dat is ongemakkelijk genoeg zo blijkt. Want een aantal van de partijen is niet bereid om daaraan mee te doen. “De kiezer weet al wat we willen want dat is al een keer doorgerekend”, zo is de stellingname van premier Rutte als het om het klimaatbeleid gaat. En anderen zeggen dat we wel tot 2050 hebben dus tijd genoeg. En ondertussen helpt de technologische vooruitgang ons wel aan een oplossing.

Nou ga ik “met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid” het jaar 2050 niet meemaken. Dus ik zou kunnen zeggen “mij een zorg”. Maar dat vind ik nu juist het beangstigende van deze non-decisie. Want hoe laat ik dan deze aarde over aan mijn kinderen als ik hier in mee zou gaan? Voor mij is dat geen optie. In een eerdere bijdrage heb ik het al gehad over de grenzen aan de groei. Nog steeds is dat voor mij een belangrijk gegeven. Derhalve maakt het mij wel uit wat er in deze periode gebeurt. Wat je ook mag aanspreken in deze cijfers, er valt wat te kiezen als het om het klimaatbeleid gaat. En dan is hier alleen de korte termijn tot 2030 meegenomen. Verschillen hebben ook op langere termijn bezien effecten

Ik hoef de discussie niet te voeren over of het menselijk handelen op het niveau van het klimaat effecten heeft. Ook niet dat correcties in dat handelen uiteindelijk effect kunnen ressorteren. Maar het is goed om een voorbeeld te nemen om dat toch duidelijk te maken. In de jaren ‘70 van de vorige eeuw werd er opeens ophef gemaakt over het jaarlijks groter groeiende gat in de ozonlaag. Het duurde even voordat we in de gaten hadden waar dit door kwam. Het leverde onze landgenoot Paul Crutzen een nobelprijs voor de chemie op. 

(https://www.nrc.nl/nieuws/2021/01/29/hij-redde-ons-van-het-gat-in-de-ozonlaag-a4029821)  CFK’s zoals Freon, een koelvloeistof die gebruikt werd om koelkasten te kunnen laten functioneren, bleken de boosdoeners te zijn. In die tijd werd nog betrekkelijk achteloos omgegaan met afgedankte apparatuur. Ook in spuitbussen werden deze drijfgassen gebruikt. Voldoende reden om daar anders mee om te gaan. Andere gebruik van spuitbussen en afgedankte materialen worden weer ingezameld en verwerkt. Als voorbeeld van een duurzame economie waarin afval als grondstof wordt gebruikt. En wat zien we nu? Het gat in de ozonlaag is grotendeels verdwenen.  Kortom wij als mensen hebben het vermogen ons aan te passen als we dat willen.

Terug naar Klimaat en energie. Verder lezend in de krant van vandaag kom ik een redactioneel commentaar tegen. Daarin staat voor mij de alarmerende kop “de vraag is niet zozeer of we kernenergie willen maar of het zonder wel gaat lukken” Verderop in dat commentaar wordt de vraag gesteld “….zomaar aan kernenergie voorbij gaan. Misschien kunnen we ons die luxe niet veroorloven”. Dat beeld laat ik maar even tot me door dringen. Het is het resultaat van een ruime periode stiekem doen over de problemen die we ooit toerekenden aan kernenergie. En ook het negeren van de problemen die ons voortdurend handelen met zich meebrengt. De overconsumptie van energie bedoel ik daarmee. Verschillende partijen komen er glad voor uit; in hun denken is de toepassing van kernenergie het enige alternatief dat we hebben. Anders kunnen we de consumptie die we hebben niet volhouden en doen we dus niet langer mee. Niet alleen landelijk is dat een visie die sterker naar voren komt, ook regionaal zegt de VVD van Limburg dat ze een kerncentrale in hun regio wel zien zitten. (https://www.1limburg.nl/vvd-noord-limburg-staat-open-voor-kerncentrale-regio) Ik moet er niet aan denken.

10 jaar terug hadden we eenzelfde discussie. Toen kwam een advertentiecampagne van landelijke energieleveranciers onder onze aandacht. Zij braken een lans voor “atoomstroom”. De problemen van toen zijn nog steeds de problemen van nu. Een atoomcentrale bouwen kost veel tijd en geld en brengt o.a. vanwege het vele beton dat in de constructie verwerkt wordt een zeer hoge CO₂ belasting met zich mee. Op zichzelf genomen al voldoende redenen om het niet te willen. Maar er is nog een argument. Hoe om te gaan met het radioactieve afval dat met het gebruik gepaard gaat. Daar is nog geen goede oplossing voor. Niet alleen omdat het langdurige opslag betreft en er geen plek te vinden is waar we zoiets stabiel gedurende honderden jaren kunnen opslaan. Wubbo Ockels had in dit filmpje van 10 jaar geleden het argument dat voor mij de doorslag heeft. 

Zie: https://youtu.be/vfDX7OrzB94  .  Hij stelt dat “de mens” niet veilig is en over zo’n lange periode als nodig voor een verantwoorde opslag van kernafval domweg niet te vertrouwen is.  Toeval bestaat niet. We hebben net de ervaring opgedaan met een politieke leider die wij niet echt betrouwbaar vinden. Ik doel op Trump is de VS. Wubbo heeft deze leider niet meegemaakt maar stelt terecht de vraag: Kunnen we welvertrouwen op een toekomstig politiek systeem dat net zo verantwoord wil omgaan met het kernafval als wij dat nu zouden doen? Als twijfel de basis is van kennis zeg ik met hem: Niet doen! Hopelijk komt die geruststelling na de verkiezingen van 17 maart.  

            Als lokaal politicus kunnen we niet om de energietransitie heen. In het eerder geplaatste blog “een beter klimaat…” ging ik daar al op in. Belangrijkste conclusies blijven ook nu overeind; energietransitie kan alleen slagen als daarvoor maatschappelijk draagvlak gecreëerd wordt en dat lukt ongetwijfeld beter als we energiezuiniger worden. Een mooier argument om naar een duurzamere samenleving te willen gaan heb ik nu niet.